Ιστορικά στοιχεία

Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι FUMARIA officinalis (Καπνία η φαρμακευτική) και ανήκει στην οικογένεια των Καπνοειδών (Φουμαροειδών). Το όνομα του φυτού οφείλεται στο ότι μοιάζει και φυτό καπνού, όταν το βλέπει κανείς από μακριά. Το συναντούμε με τις ονομασίες Καπνόχορτο, Καπνιά, Καπνίτης, Στάχτερη, Χιονίστρα, Αγριοκουφίτης, Μαγιασιλόχορτο (Κύθνο), Καπνογόργιον ή Καρυδάλιον του Διοσκουρίδου.

Περιγραφή:

Ετήσιο φυτό μέχρι 100 εκ., λείο πράσινο-μπλε, με βλαστούς αναρριχόμενους. Φύλλα εναλλάσοντα δισ-πτερόλοβα, με άκρες προμήκεις ή ωοειδείς, συχνά οδοντωτά που τυλίγονται συνήθως γύρω από τα πλαϊνά φυτά με τους συνεστραμμένους μίσχους τους ή ακόμα και με φυλλάρια μεταμορφωμένα +/- σε έλικες. Ταξιανθία σε βότρεις με 10-30 άνθη, λευκά ή ρόδινα. Τα άνθη αποτελούνται από 2 σέπαλα και 4 πέταλα, εκ των οποίων τα δυο πλαϊνά και το ανώτερο φέρουν σκουροκόκκινες ανταύγειες. Καρποί σφαιρικοί.

Δραστικά συστατικά

Η Φουμάρια περιέχει αλκαλοειδή (φουμαρίνη, canadine, προτοπίνη, sinactine κλπ), κάλιο, φουμαρικό οξύ, τανικό οξύ, ρητίνη, μηλικό ασβέστιο, αμινοξέα κλπ. Θεωρείται βότανο με πολλές θεραπευτικές-φαρμακευτικές ιδιότητες από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα. Το συνιστούσαν Ιπποκράτης, Διοσκουρίδης, Πλίνιος, Αβικέννιος, Άραβες και Κινέζοι γιατροί, πιο σύγχρονοι βοτανολόγοι (Gilibert, Hoffmann, Γκούλεν), μοναχοί του Αγίου Όρους, καθώς και η Ελληνική λαϊκή ιατρική.

Αναφέρεται ως το κορυφαίο βότανο για την θεραπεία δερματικών προβλημάτων όπως το έκζεμα, η ψωρίαση, η ακμή, οι λειχήνες, οι φακίδες. Είναι αποτοξινωτικό του οργανισμού, διουρητικό, χολαγωγό, καθαρίζει τα νεφρά το συκώτι και το αίμα. Θεραπεύει την δυσκοιλιότητα, αυξάνει τα ποσοστά του μεταβολισμού, θεωρείται αντιφλεγμονώδες και αντιοξειδωτικό. Βοηθά στην ατονία των πεπτικών οργάνων, σε εντερικά προβλήματα, σε δυσπεψία, δρα κατά του ίκτερου και της παιδικής νινίδας (ως έκχυμα). Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πλύσεις ματιών στην επιπεφυκίτιδα και στο σκορβούτο. Είναι ελαφρύ υπνωτικό και ηρεμιστικό.

Προφυλάξεις – Κίνδυνοι:

Πρέπει να αποφεύγεται από άτομα με κρίσεις και επιληψία. Αντενδείκνυται σε ασθενείς με γλαύκωμα. Επίσης να αποφεύγετε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού. Πλεονάζουσα δόση μπορεί να προκαλέσει υπνωτική και ηρεμιστική δράση, ειδικά αν ληφθεί για περισσότερο από περίπου 10 ημέρες. Η φουμαρίνη μπορεί να προκαλέσει τοξική αντίδραση. Υπερβολική δόση μπορεί να προκαλέσει σε εξαίρετες περιπτώσεις μέχρι και παράλυση του κέντρου της αναπνοής.

Πηγές:

[Fumaria officinalis (fumitory)–clinical applications].

Assessment report on Fumaria officinalis L., herba